Słownik pojęć hafciarskich
Aksamit - tkanina wykonana z jedwabiu lub bawełny, od spodu gładka, z wierzchu pokryta równą pokrywą włosową, która powstaje dzięki wyciągniętym i następnie strzyżonym pętelkom drugiej osnowy; wysokość i gęstość pokrywy włosowej może być zróżnicowana.
Apla - w hafcie pojęcie to oznacza jednolity podkład wypełniony ściegiem tatami, umieszczony pod tekstem lub pod logo.
Aplikacja - technika zdobienia polegająca na naszywaniu na tkaninę motywów dekoracyjnych wyciętych z innego rodzaju materiału.
Asymetria - cecha polegająca na nierównomiernym układzie elementów np. odzieży.
Atłas - tkanina o splocie gładkim, atłasowym, produkowana z jedwabiu naturalnego lub sztucznego; po prawej stronie błyszcząca, po lewej matowa.
Boczek - element wyrobu odzieżowego okrywający boczną część ciała np. w żakiecie lub w niektórych fasonach koszulek.
Dekolt - wycięcie w górnej części wyrobu odzieżowego; występuje w czterech podstawowych kształtach: okrągły, V-neck, łódka i karo.
Denim (dżins) - jest odmianą drelichu; do tkania używa się różnych kolorów osnowy i wątku, co powoduje powstawanie wyraźnych ukośnych prążków; współczesny denim ma różne grubości i często dodatek elastanu.
Drelich - tkanina o splocie skośnym; powstaje z bardzo grubych i mocnych nici bawełnianych; dzięki gęstemu tkaniu, jest bardzo mocna i wytrzymała; najczęściej jednokolorowa, o różnych grubościach; zastosowanie: odzież robocza, mundury.
DST - rozszerzenie z jakim zapisuje się program hafciarski do odczytu przez maszyny hafciarskie.
Dzianina - wyrób włókienniczy w którym nitka tworzy oczka określonego kształtu i rozmiaru; układ oczek uszeregowanych jedno nad drugim nazywany jest kolumienką, natomiast układ oczek uszeregowanych obok siebie nazywa się rządkiem.
Dzianina jednołożyskowa (singiel jersey) - dzianina z wyraźnie różniącą się stroną prawą i lewą, na prawej widać biegnące wzdłuż kolumienki, na lewej biegnące w poprzek rzędy oczek; może występować w różnych gramaturach; stosowana najczęściej na T-shirty, koszulki damskie i odzież dziecięcą.
Elana - tkanina produkowana z włókna poliestrowego o tej samej nazwie; włókno to przerabia się najczęściej w mieszankach z bawełną (elanobawełna), wełną i lnem.
Emblemat - dekoracyjny element w postaci znaku firmowego np. naszywka firmowa.
Filc - wyrób włókienniczy otrzymywany przez spilśnianie włókien wełny oraz ich mieszanek z innymi włóknami; stosowany w hafciarstwie jako aplikacja lub tło emblematów.
Flausz - tkanina wykonana z przędzy zgrzebnej wełnianej o luźnym skręcie i skośnym splocie, poddawana folowaniu i jednostronnemu drapaniu, zapewniająca bardzo dobrą ciepłochłonność i odporność na gniecenie.
Flizelina - jest to podstawowy dodatek hafciarski; dzięki zróżnicowaniu grubości oraz właściwości fizycznych, umożliwia dobranie właściwego jej rodzaju do zamierzonego zadania, co pozwala uzyskać doskonałą jakość haftu i pełną powtarzalność w procesie produkcji; rozróżniamy flizeliny wycinane, wydzierane i papierowe; występuje w kolorze białym i czarnym.
Frotte - tkanina lub dzianina bawełniana mająca po jednej lub po obu stronach gęsto obok siebie położone pętelki; stosowana głównie na płaszcze kąpielowe i ręczniki.
Gramatura - masa 1m² np. dzianiny lub tkaniny, wyrażona w gramach i oznaczana jednostką g/m².
Hafciarstwo - metoda zdobienia polegająca na wyszywaniu wzorów za pomocą igły i nici, oraz przy zastosowaniu różnych dodatków.
Hydrofolia - to specjalna folia rozpuszczalna w wodzie; wykorzystywana najczęściej przy wykonywaniu haftów na bieliźnie i odzieży dziecięcej.
Inkrustacja - technika zdobienia polegająca na podłożeniu pod spód haftowanego wyrobu dodatkowej warstwy kontrastowej tkaniny, którą można wyeksponować po wykonaniu haftu i usunięciu wierzchniej warstwy tkaniny.
Interlock - dzianina której obie strony posiadają jednakowy splot, w postaci drobnych kolumienek oczek; w przypadku interlocku wzorzystego, lewa strona jest bledsza, a więc nieużytkowa; zastosowanie: T-shirty, golfy, odzież dziecięca.
Juta - włókno produkowane z łodyg rośliny juty oraz wytwarzana z niego tkanina o splocie płóciennym; występuje w kolorze szarym lub naturalno złotym.
Kaptur - nakrycie głowy osłaniające również szyję, może być wszyty do wykroju szyi lub odpinany.
Kapuza - zabudowana wersja kaptura, otwarta z przodu.
Karczek - górna, odcięta część tyłu lub przodu wyrobu odzieżowego.
Kołnierz - podstawowy element montażowy wyrobu odzieżowego, będący zarówno wykończeniem wykroju szyi, jak i elementem dekoracyjnym.
Kodura - tkanina kaletnicza, wykonana z poliestru i pokryta PCV; używana głównie na pokrowce, plecaki, torby turystyczne.
Lamówka - obszycie stanowiące wykończenie brzegów materiału lub krawędzi wyrobów odzieżowych np. dekoltu koszulki.
Logotyp - forma graficzna identyfikująca markę, firmę, organizację, produkt, imprezę oraz każdy inny rodzaj aktywności gospodarczej lub społecznej.
Mankiet - element wykańczający dół rękawa lub nogawki spodni.
Obłożenie - element przodu wyrobu odzieżowego wykończający krawędź przodu od strony wewnętrznej.
Odzież mundurowa - odzież przeznaczona dla wojska, policji, organizacji społecznych (np. harcerstwo) oraz niektórych grup zawodowych (np. leśnicy, kolejarze, górnicy).
Odzież ochronna - odzież specjalna przeznaczona do ochrony organizmu użytkownika przed działaniem szkodliwych i niebezpiecznych czynników produkcyjnych.
Odzież robocza - odzież specjalna przeznaczona do ochrony odzieży własnej użytkownika (lub ją zastępująca) i przedmiotów pracy przed zabrudzeniem, dostosowana do wykonywanych czynności i procesu produkcyjnego.
Odzież służbowa - odzież przeznaczona przede wszystkim dla służb cywilnych.
Odzież zawodowa - grupa odzieży w skład której wchodzi odzież ochronna, robocza i służbowa.
Ortalion - tworzywo o warstwowej budowie, składa się z tkaniny z włókien poliamidowych jako warstwy zewnętrznej oraz spodniej warstwy powlekającej z żywic syntetycznych; używana na płaszcze przeciwdeszczowe i odzież turystyczną.
Owerlok - rodzaj ściegu krawieckiego służącego do łączenia, zabezpieczania lub ozdobnego wykańczania elementów odzieży; niezbędny przy produkcji odzieży wykonanej z materiałów elastycznych; nazwa ta również odnosi się do maszyn szwalniczych wykonujących ten szew.
Panel sterowania - panel hafciarki, przy pomocy którego można ustawić parametry maszyny i wzoru oraz dokonać prostej jego edycji.
Patka - element w postaci paska, którego jeden koniec jest przyszyty do wyrobu odzieżowego, a drugi zapinany na guzik, napę lub klamrę.
Pique (lacosta) - dzianina w której po prawej stronie kolumienki tworzą charakterystyczną chropowatą powierzchnię; stosowana głównie na koszulki polo.
Pikówka - ocieplacz lateksowany spikowany z podszewką; stosowane są dwie technologie pikowania - klasyczna (nić) i termozgrzewanie.
Plisa - element w postaci pasa naszytego lub zaprasowanego na krawędzi przodu, wykonane są na nim dziurki lub umieszczane napy.
Płótno - tkanina o splocie płóciennym, lniana, bawełniana, konopowa lub jutowa, surowa lub bielona, o różnej grubości.
Polar - dzianina poliestrowa, która dzięki unikalnej strukturze utrzymuje suchy i ciepły mikroklimat skóry, nie chłonie wilgoci, mikroskopijne torebki powietrza w strukturze materiału wytwarzają termiczną izolację zatrzymując ciepłotę ciała i odprowadzają wilgoć na zewnątrz, odporna na mechacenie, łatwa w praniu i trwała w użytkowaniu.
Pole haftu - jest to maksymalna powierzchnia w obrębie której możemy umieścić haft, indywidualna dla różnego typu maszyn hafciarskich; przykładowo pole haftu może wynosić 660 x 345 cm.
Projektowanie wzoru hafciarskiego - tworzenie programu hafciarskiego, na podstawie dowolnej grafiki, przy użyciu specjalistycznego programu Wilcom , Pulse, itp.
Przejście tonalne - równomierne przejście z jednego odcienia tej samej barwy do innego jej odcienia.
Rękaw raglanowy - rękaw połączony z tyłem i przodem wyrobu szwami przebiegającymi od pachy do wykroju szyi.
Satyna - tkanina o splocie atłasowym, z bawełny, jedwabiu lub ich mieszanek z włóknami syntetycznymi; posiada gładką i błyszczącą powierzchnię; stosowana na wyroby odzieżowe lub podszewkę.
Soft shell - grupa tkanin stosowanych głównie do szycia odzieży turystycznej i wspinaczkowej; wiatroodporna, ale nie wodoodporna (chroni ją przez pewien czas warstwa impregnacji- DWR); miękka oraz posiadająca doskonałą oddychalność.
Stójka - kołnierz w kształcie stojącego paska lub część wykładanego kołnierza przylegająca do szyi.
Symetria - cecha polegająca na tym, że dwie części danej figury są analogiczne i jednakowo położone w przestrzeni po przeciwnych stronach punktu, osi symetrii lub płaszczyzny.
Symulacja komputerowa haftu - forma graficzna zaprezentowania wyglądu haftu przed wykonaniem haftu próbnego.
Sztruks - welwet prążkowany, produkowany jako dzianina lub tkanina; na powierzchni występują wypukłe podłużne prążki utworzone z przędzy wątkowej o strukturze runowej.
Sztywnik - włóknina surowa lub sklejona z kilku warstw pokrytych środkami termo klejącymi; służy do usztywniania kołnierzy, mankietów oraz emblematów.
Ścieg hafciarski tatami - ścieg służący do zahaftowywania dużych powierzchni, może tworzyć gładką powierzchnię lub posiadać ozdobną strukturę.
Ścieg hafciarski satyna - najczęściej stosowany ścieg hafciarski używa się go np. do przygotowywania liternictwa o szerokości maksymalnej 8mm.
Ścieg hafciarski stębnówka - krótkie, proste ściegi służące do wykańczania konturu haftu lub tworzenia drobnych napisów.
Tamborek - przedmiot ułatwiający haftowanie, składający się z dwóch obręczy, które zaciska się napinając jednocześnie naciągnięty między nimi materiał.
Termofolia - rodzaj kleju nanoszony na aplikację haftowaną, umożliwiający przyklejenie w dowolnym miejscu odzieży przy pomocy żelazka lub prasy, trwale skleja elementy i jest odporna na wodę.
Tiul - lekka, ażurowa tkanina, bawełniana lub jedwabna; z racji jej dużej przejrzystości stosowany głównie na welony ślubne oraz firanki.
Tkanina - wyrób płaski utworzony z dwóch układów nitek osnowy i wątku; osnowa przebiega wzdłuż tkaniny, a wątek prostopadle do niej, przeplatając się wg określonego porządku tworzą splot charakterystyczny dla danego rodzaj tkaniny.
Welur - aksamit jedwabny, z bardzo niską i delikatną okrywą włosową lub tkanina wełniana o splocie płóciennym bądź skośnym, w procesie wykończania folowana, drapana i strzyżona, posiadająca gęstą i równą okrywę włosową.
Wielkość wzoru hafciarskiego - odległość pomiędzy dwoma najdalej wysuniętymi punktami osi x i y.
Wykrój - element odzieży na którym wykonujemy haft przed uszyciem wyrobu gotowego.
Zrzut ekranu - zapis do pliku graficznego aktualnego obrazu wyświetlanego na monitorze.
